Umwelt – Kulturen in Kontakt

ulotka (PDF)

Polsko-niemieckie spotkanie, 6 – 15 VII 2012, Białowieża (PL)

Jak żyje się na wsi w Polsce a jak w Niemczech? Jakie funcje spełniają obszary rolnicze w tych dwóch krajach, jakie stwarzają możliwości? Jaki jest stosunek współczesnego człowieka do przyrody? Czy możemy coś zrobić by żyć w harmoni z naturą? Jaką rolę odgrywa przy tym turystyka? Czy opiera się na zrównoważonym rozwoju czy wręcz przeciwnie prowadzi do zniszczenia środowiska a przez to także podstaw swojej egzystencji?

Zapraszamy młodych ludzi z Polski i Niemiec by podczas wakakcji wzięli udział w dziewięciodniowym spotkaniu na terenie Podlasia (Polska Północno-Wschodnia) i spróbowali odpowiedzieć na te trudne pytania. W Białowieży, przy granicy z białorusią, chcemy zmierzyć się z mieszanką różnorodnych zagadnień: przyrodniczego i kulturowego dziedzictwa, rolnictwa i leśnictwa, ochrony przyrody, turystyki oraz rozwoju regionu. Wnioski z dyskusji nad tymi tematami chcemy udokumentować i przedstawić w postacji wystawy fotograficznej.

Białowieża jest wprawdzie małą miejscowością ale to znane i popularne miejsce daje możliwość obserwowania – jak w pigułce – szans i zagrożeń związanych ze zrównoważonym rozwojem terenów leśnych i rolniczych. Wiele gatunków zwierząt występujących tutaj – sławny żubr czy rzadkie gatunki ptaków – wymagają obecności ekstensywnie użytkowanych terenów rolniczych. W ostatnich dziesięcioleciach zmieniły się formy użytkowania ziemi, niestety na niekorzyść dla zwierząt – rolnictwo zanika, powiększa się obszar zabudowany, cenne łąki przekształcane są w działki budowlane, które wykupują mieszkańcy miast, powstają wielkie kompleksy hotelowe.

Natura często jest wystawiona na sprzedaż i wymaga teraz szczególnej ochrony by powstrzymać znikanie z tego terenu kolejnych gatunków roślin i zwierząt. Jednak ochrona przyrody stoi często w sprzeczności do interesów rozwijającej się intensywnie turystyki czy przemysłowego użytkowania lasów. Ludność miejscowa emigruje ze wsi do miasta – tradycyjne formy uprawy ziemi zostają zarzucone. Także media często przedstawiają uproszczony obraz Puszczy Białowieskiej co czyni pracę ludzi zajmujących się ochroną przyrody jeszcze trudniejszą.

Podczas warsztatów chcemy pokazać możliwie wiele problemów, które są związane z rozwojem Białowieży i okolic. Podczas pracy w grupie i dyskusji zostaną postawione ciekawe pytania – przynajmniej niektóre znajdą odpowiedzi. Oprócz zmagania się z problemami związanymi z bioróżnorodnością, rozwojem i konfliktami, uczestnicy projektu będą mieli niezapomnianą możliwość: podziwiania tradycyjnej zabudowy białowieskich wsi, a także pięknych wiejskich krajobrazów i bogactwa Puszczy Białowieskiej. Jest to teren nie tylko ciekawy przyrodniczo ale z niepowtarzalną tradycją i kulturą, nie bez przyczyny odwiedzany co roku przez ponad 200 000 turystów.

Program
Wycieczki piesze i rowerowe, min.: z przewodnikiem do Białowieskiego Parku Narodowego, także w dalsze okolice, poznamy niektóre gatunki fauny i flory. Warsztaty poprowadzą specjaliści od lokalnego rozwoju i ochrony przyrody. Będzie czas na dyskusję, wymianę doświadczeń, ale również na zabawę i życie towarzyskie. Głównym punktem programu jest przygotowanie przez uczestników wystawy fotograficznej z właśnymi zdjęciami, dlatego też duzo czasu zostanie przeznaczone na prace pod kierunkiem zawodowego fotografa nad utrwaleniem wrażeń w formie zdjęć. Wystawa zostanie ogólnie udostępniona w plenerze – w Białowieży i w internecie – na stronie projektu.

Prowadzenie warsztatów, uzgodniono wstępnie z:

dr Mirosław Stepaniuk: prezes Zarządu Lokalnej Grupy Działania „Puszcza Białowieska”, członek Zespołu Problemowego ds. Zrównoważonego Rozwoju Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk, członek Grupy Roboczej ds. Leadera w Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich przy Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, http://stepaniuk.blogspot.com.
dr Włodzimierz Kwiatkowski: Wydział Zarządzania Środowiskiem Politechniki Białostockiej, przewodniczący Rady Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej.
Marek Kosiński: fotograf przyrody, http://www.kosinscy.pl
Adam Wajrak: dziennikarz i przyrodnik.

Grupa docelowa i warunki uczestnictwa
Seminarium jest skierowane do osób w wieku 18-26 lat, mieszkańców Polski i Niemiec. Językami projektu są polski, niemiecki, angielski. Mile widziane jest doświadczenie w fotografowaniu ale nie jest warunkiem wzięcia udziału w warsztatach. Jednak każdy uczestnik będzie współautorem wystawy stworzonej podczas warsztatów! Uczestnicy są zobowiązani do wpłacenia wpisowego w wysokości 120 EUR – uczestnik z Niemiec, 200 PLN – uczestnik z Polski. To pokryje koszty noclegów, całodziennego wyżywienia, organizacji warsztatów, transportu na miejscu i biletów wstępu. Transport do i z Białowieży należy opłacić we własnym zakresie.

Czas i miejsce
Warsztaty rozpoczynają się 6 lipca 2012 roku – dzień przyjazdu uczestników i zakwaterowania – i kończą 15 lipca. Wstępnie zakwaterowanie zaplanowano w pensjonacie „Wejmutka“.

Rejestracja
Aplikacja na jedno z 22 dostępnych miejsc jest otwarta pod następującym adresem (po polsku lub po niemiecku): http://tinyurl.com/7j8ymls.

Organisatorzy i prowadzący
Projekt jest wspólnym przedsięwzięciem polskiej organizacji: Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków – PTOP oraz niemieckiej Kulturen in Kontakt e.V. Koordynatorami projektu są Gabriela Kułakowska i Sebastian Schröder-Esch, w razie potrzeby udzielą dalszych informacji e-mailem lub telefonicznie:

gkulakowska@ptop.org.pl; tel. +48/85/6642255
kultureninkontakt@gmail.com; tel. +49/7661/904286

(Link zur deutschen Version dieses Artikels)

(Projektankündigung im PDF-Format)

Wie lebt es sich auf dem Land in Polen und Deutschland? Welche Funktionen hat der ländliche Raum in unseren beiden Ländern? Wie ist das Verhältnis zwischen den Menschen und der natürlichen Umwelt beschaffen, und wie können wir eine harmonische Balance erreichen? Welche Bedeutung hat dabei der Tourismus? Ist er sanft und auf Nachhaltigkeit ausgerichtet, oder zerstört er den Naturraum und damit seine eigene Existenzgrundlage?

Wir laden 22 junge Erwachsene aus Polen und Deutschland ein, sich im Sommer nach Ostpolen zu begeben und diesen spannenden Fragen während neun Tagen gemeinsam auf den Grund zu gehen. Im Nationalpark Białowieża an der weißrussischen Grenze wollen wir uns intensiv mit dem komplexen Gefüge von natürlichem und kulturellem Erbe, Land- und Forstwirtschaft, Naturschutz, Tourismus und Regionalentwicklung befassen. Die kritische Auseinandersetzung mit diesen Themen wollen wir schließlich mit fotografischen Mitteln dokumentieren und aufbereiten.

Białowieża ist zwar klein, aber der Ort und seine Umgebung machen zahlreiche Aspekte des Mensch-Natur-Verhältnisses wie ein Brennglas sichtbar. Viele Tierarten etwa – darunter der berühmte Wisent oder auch seltene Adlerarten – benötigen Lebensräume, die im Wesentlichen durch das Wirken des Menschen entstanden sind. In der jüngeren Vergangenheit aber ändern sich die Nutzungsformen der Landschaft ganz dramatisch, und zwar sehr zum Nachteil der Tier- und Pflanzenwelt: Die extensive Landwirtschaft zieht sich zurück, die Siedlungsfläche aber wächst, wertvolles Wiesenland wird in Bauland umgewandelt und zu hohen Preisen an städtische Investoren verkauft, die darauf Hotels mit Hallenbädern und Konferenzzentren errichten. Die Natur steht zum (Aus-)Verkauf und bedarf spezieller Schutzmaßnahmen, da ansonsten immer mehr Arten aussterben. Diesen Schutzbemühungen stehen aber oftmals Interessen der touristischen Entwicklung oder auch der wirtschaftlichen Nutzung der Wälder entgegen. Die Bevölkerung wandert kontinuierlich vom Land in die Stadt ab, und die traditionelle Landwirtschaft wird aufgegeben. Die Medien wiederum zeichnen sich oftmals durch eine einseitige, tendenziöse Berichterstattung aus, die den Befürwortern einer auf Ökologie und Nachhaltigkeit ausgerichteten Regionalentwicklung die Arbeit sehr schwer macht. Einen fundierten Einblick in diese komplexe und konfliktbehaftete Situation zu erhalten, Lösungswege aufgezeigt zu bekommen und der Frage nach der Übertragbarkeit des Falles Białowieża auf andere Orte nachzugehen – dieser Herausforderung wollen wir uns stellen!

Neben der Auseinandersetzung mit diesen ernsten Themen soll auch die Freude an der gemeinsamen Begegnung mit dem Ort nicht zu kurz kommen: Białowieża bietet wunderschöne Landschaften mit Dörfern, Wiesen und Wäldern; es ist ein stimmungsvoller Ort mit einer einzigartigen Biodiversität und einem reichen kulturellen Erbe, der nicht umsonst von 200.000 Touristen im Jahr besucht wird.

Programm
Das Programm ist abwechslungsreich und interaktiv: Wir unternehmen Exkursionen zu Fuß und mit dem Fahrrad in die nähere und weitere Umgebung, besichtigen den Urwald von Białowieża und andere landschaftliche Highlights, lernen Flora und Fauna der Region aus nächster Nähe kennen, begegnen lokalen Bewohner/innen und Expert/innen aus Naturschutz und Regionalentwicklung und sprechen ausführlich mit ihnen. Wir diskutieren untereinander, tauschen Erfahrungen und Ideen aus und arbeiten in kleinen Teams unter professioneller Anleitung an Foto-Projekten zu verschiedenen Themen. Auch das (inter-)kulturelle und soziale Erleben in der Gruppe kommt natürlich nicht zu kurz! Die Ergebnisse des Foto-Workshops werden am Ende der Begegnung als Ausstellung vor Ort und zugleich im Internet veröffentlicht.

Zielgruppe & Teilnahmebedingungen
Das Seminar richtet sich an junge Erwachsene bis 26 Jahre mit Wohnsitz in Deutschland oder Polen. Deutsch, Polnisch und Englisch sind gleichberechtigte Arbeitssprachen, und mindestens zwei davon sollten gut beherrscht werden. Bei Bedarf wird spontan übersetzt. Erste Erfahrungen mit ambitionierter Fotografie sind erwünscht, aber keine Voraussetzung. Aber das Interesse daran sollte unbedingt vorhanden sein!

Für die Teilnahme erheben wir einen Beitrag in Höhe von € 120 (für TN aus D) bzw. PLN 200 (für TN aus PL). Hiermit sind die Kosten für Unterkunft, Vollpension, Kursgebühren und das Kulturprogramm abgedeckt, nicht aber für An- und Abreise nach und von Białowieża. Für Ermäßigungen bitte nachfragen.

Termin und Ort
Die Veranstaltung beginnt am 6. Juli 2012 mit der Anreise der Teilnehmer/innen und endet am 15. Juli. Untergebracht sind wir in Mehrbettzimmern in der Pension „Wejmutka“ in Białowieża mit Vollpension.

Anmeldung
Bewerbungen um einen der 22 Plätze sind ab sofort über einen Online-Fragebogen einzureichen (deutsch oder polnisch). Die Auswahl wird umgehend getroffen.

Veranstalter
Die Begegnung ist eine gemeinsame Veranstaltung von Polskie Towarzystwo Ochrony Ptaków – PTOP (Polnische Gesellschaft für Vogelschutz) und Kulturen in Kontakt e.V. Die Kursleiter Gabriela Kułakowska und Sebastian Schröder-Esch sind unter gkulakowska@ptop.org.pl bzw. +48/85/6642255 und kultureninkontakt@gmail.com bzw. +49/7661/904286 erreichbar. Wir stehen gerne mit weiteren Auskünften zur Verfügung und freuen uns über zahlreiche Anmeldungen!

(Link do polskiej wersji tego artykułu)

Die Begegnung findet im Rahmen des Wettbewerbs „Treffpunkt Übermorgen – Spotkajmy sie pojutrze“ des Deutsch-Polnischen Jugendwerks (DPJW) statt und wird aus diesem Programm bezuschusst.